ความเป็นมา งานปูนปั้น

ความเป็นมางานปูนปั้น

ปูนปั้นพื้นบ้าน
     ปูนปั้น มีการสืบทอดศิลปะแขนงนี้มานับพันปี พบหลักฐานตั้งแต่ยุคทวาราวดี สืบทอดมาจนถึงยุคปัจจุบัน ส่วนใหญ่ช่างปั้นจะเป็นช่างพื้นบ้าน ได้รับการสืบทอดมาจากรุ่นพ่อ รุ่นแม่ เราพบว่าช่างปูนปั้นพื้นบ้านในประเทศไทยมีหลายสกุล เช่น ช่างสกุลเมืองเพชร ช่างสกุลสุพรรณ ช่างสกุลล้านนา เป็นต้น ช่างแต่ละสกุลส่วนใหญ่จะถ่ายทอดเทคนิคการทำปูนปั้น และวิธีการปั้นให้กับคนในสกุลของตนเอง จะไม่ถ่ายทอดให้คนนอก

     ช่างแต่ละสกุลก็จะมีสูตรปูนปั้นของตนเอง โดยใช้วัสดุท้องถิ่นที่สามารถหาได้โดยง่าย สูตรผสมหลักของปูนปั้นภาคกลาง จะนำปูนขาว มาหมักแช่ไว้ในน้ำเพื่อลดความเค็มประมาณ 6 เดือน นำปูนตักเป็นก้อน ตากแดดไว้ 1 แดด
เมื่อปูนแห้งผสมกับเยื่อกระดาษ กาวหนังควาย ทรายละเอียด ตำให้เข้ากัน เป็นระยะเวลาประมาณ 2 – 3 ชั่วโมง เพื่อให้เนื้อปูนเข้ากัน จึงนำไปปั้น ทางภาคเหนือจะใช้น้ำมันตั้งอิ๋วมาผสม หรือน้ำมันละหุ่ง เพื่อให้สามารถปั้นได้ง่ายขึ้น

     สูตรทางเหนือเหมาะกับการปั้นภายในอาคาร เพราะถ้าปั้นด้วยน้ำมันตั้งอิ๋วไว้กลางแดด น้ำมันตั้งอิ๋วจะถูกขับออกมา ปูนปั้นจะไม่คงทนเหมือนกับสูตรทางภาคกลาง ช่างปั้นปูนปัจจุบันเหลือน้อยลงมาก เนื่องจากอาชีพช่างปั้นเป็นอาชีพที่ต้องใช้ทักษะฝีมือสูง เป็นงานที่เหนื่อยมาก ส่วนใหญ่จะปั้นตามวัด ต้องอยู่บนห้างเป็นระยะเวลานาน ต้องตากแดด ตากลม ต้องเดินทางไกล การเตรียมวัสดุก็ต้องใช้เวลาเตรียมนาน ส่งผลให้ปัจจุบันมีช่างปูนปั้นน้อยมาก

ปูนปั้น TPIPL

บริษัทฯ ทีพีไอ โพลีน จำกัด (มหาชน) ได้ร่วมกับวิทยาลัยเพาะช่าง กระทรวงวัฒนธรรม และสมาคมปะติมากรไทยจัดการประกวดศิลปะปูนปั้นแห่งประเทศไทย ตั้งแต่ปี 2537 เพื่อร่วมกันอนุรักษ์ศิลปะวัฒนะธรรมแขนงนี้ให้อยู่คู่กับสังคมไทย พบว่าช่างรุ่นใหม่ไม่นิยมงานปูนปั้น เพาะยุ่งยากในการเตรียมวัสดุ ถึงแม้เป็นงานที่มีคุณค่า ใช้ทักษะทางฝีมือสูง บริษัทฯ จึงได้พัฒนาสูตรปูนปั้น โดยใช้วัสดุที่หาได้ง่ายในปัจจุบัน เช่น เยื่อกระดาษ ก็ใช้ไฟเบอร์แทน กาวหนังสัตว์ ก็ใช้กาวลาเท็กซ์แทน และเมื่อพัฒนาสูตร จึงได้เริ่มใช้การการประกวดศิลปะปูนปั้นแห่งประเทศไทย ครั้งที่ 4 (2547) และได้พัฒนาสูตรเรื่อยมา จนถึงปัจจุบันได้รับการยอมรับจากช่างอาชีพ จึงผลิตออกจำหน่าย

วิธีการปั้นปูนปั้น ทีพีไอ
ใช้ปูนสำเร็จรูป ทีพีไอ (สูตรพิเศษ) ผสมกับน้ำอัตราปูน 3 ส่วน น้ำ 1 ส่วนผสม นวดให้เข้ากัน ช่างบางท่านใช้ขึ้นรูปได้เลย ช่างบางท่านอาจใช้ปูนซีเมนต์ ทีพีไอ เขียวขึ้นโครงก่อน และใช้ปูนปั้น ทีพีไอ ปั้นคลุมอีกที ปูนปั้น ทีพีไอ มีคุณสมบัติพิเศษ เนื้อปูนซีเมนต์ละเอียด เนื้อปูนนุ่มเหมือนปูนโบราณ สามารถปั้นงานละเอียดได้ เช่นลายไทย หน้าพระ หน้านาง เป็นต้น ปูนซีเมนต์ใช้เวลาเซ็ทตัวประมาณ 4 ชั่วโมง สีเนื้อปูนใกล้เคียงกับปูนโบราณ เวลาแข็งตัวแกร่งเหมือนปูนซีเมนต์ทั่วไป

งานศิลปะปูนปั้น  มีทั้งแบบนูนสูง นูนต่ำ และแบบลอยตัวค่ะ